Gdy ma na sobie swoją zbroję (peruka przypominająca grzyb atomowy, fiołkowy makijaż, cekinowa sukienka), jest nie do rozpoznania jako Matthew. Wykreował tę postać, żeby zwalczać stygmatyzację związaną z HIV, która w Irlandii Północnej jest tak silna, że aby przetrwać, stworzył swoje alter ego.
Oto Cherrie Ontop!
„Cherrie” to 10 minutowy film dokumentalny, w którym Matthew dzieli się historią o tym jak zaraził się wirusem HIV, pogrążył się w rozpaczy, a jednak zdołał stanąć na nogach, mimo życzeń wiecznego potępienia i brutalnego znęcania się nad nim ludzi wokół.
Matthew błyszczy jak prawdziwa gwiazda sceny drag w Belfaście, a jego kochający rodzice przychodzą na jego występy w każdą niedzielę, zaraz po mszy.
Reżyseria Nicky Larkin
Operator obrazu: Jenny Atcheson
Montaż: Jules Lyndon
Operator dźwięku: Graeme Denny
Druga kamera: Gerard Donnelly
Produkcja: Federica Cianetti, Patricia Moore
Muzyka: Tony Fitz
Specjalne podziękowania: Northern Ireland Screen, Digital Arts Studios (Belfast)
Wersja polska: Dominika Amielańczyk
Wywiad
Nicky Larkin Reżyser
„Chciałem nakręcić cały proces przemiany z Matthew/Cherrie patrzącymi prosto na widza,
tak jakby patrzyli w lustro”.
- Opowiesz nam o sobie?
Jestem pisarzem i reżyserem z Birr w Irlandii, ale przez ostatnie siedem lat mieszkałem i pracowałem w Belfaście, w Irlandii Północnej. Swoją karierę rozpocząłem jako artysta wizualny, studiowałem Sztuki piękne w Galway i w Chelsea College of Art w Londynie, ale z biegiem czasu coraz bardziej ciągnęło mnie do tworzenia filmów.
- Dlaczego zdecydowałeś się opowiedzieć historię Matthew?
Chciałem nakręcić film o HIV, ze względu na ogromny postęp medycyny w ostatnich latach w zakresie leczenia, dzięki któremu obecnie można prowadzić normalne życie. AIDS nie jest już tak przerażającą chorobą jak kiedyś i jak najbardziej można z ją żyć. Wciąż jednak postrzeganie społeczne pozostaje głęboko zakorzenione w przeszłości, zwłaszcza w tej części świata. Mam tu na przykład na myśli stygmatyzację związaną z HIV. Na hasło HIV ludzie wciąż mają przed oczami te ponure obrazki z lat 80. Dzisiejsza rzeczywistość jest jednak zupełnie inna i to dlatego właśnie chciałem opowiedzieć tę historię.
Matt jest jedyną jawną osobą z pozytywnym wynikiem na HIV w Irlandii Północnej, co jest niezwykle odważne z jego z strony. Dodatkowo na scenie czuje się jak ryba w wodzie, więc wiedziałem, że zabłyśnie na filmie. Jego historia jest jeszcze bardziej interesująca, bo Matt pochodzi z religijnego środowiska i, jak opowiada na filmie, był zmuszany siadać z tyłu w kościele oraz musiał mierzyć się z okropnymi uprzedzeniami. Całe szczęście jego wspaniali rodzice wspierali go na każdym kroku.
- Matthew przemienia się Cherrie podczas filmu, patrzy prosto na widza. Chciałeś nagrać te ujęcia w maksymalnym zbliżeniu, co sprawi, że będziemy się czuć jakbyśmy nie mogli uciec. Co chciałeś uzyskać?
Chciałem nakręcić cały proces przemiany z Mattem/Cherrie patrzącymi prosto na widza, tak jakby patrzyli w lustro. Dzięki naszej wspaniałej operatorce zdjęć, Jenny Atcheson, mogliśmy korzystać z kamery EyeDirect, w ten sposób Matt mógł patrzeć bezpośrednio w obiektyw, który służył mu jako lustro do nakładania makijażu. Tak więc film zaczyna jako Matt, a kończy jako Cherrie i przy tym nie odrywa wzroku od widza!
Chciałem nakręcić maksymalne zbliżenie w momentach, kiedy Cherrie obraża widza. Jako dla ofiary cyberprzemocy, tego typu znęcanie się było dla Matta normą. Dostawałem do niego zrzuty ekranu i zdecydowałem włączyć je do scenariusza, tak, żeby Cherrie je przedstawiła.
Bardzo łatwo jest wysyłać obraźliwe wiadomości zza szklanego ekranu telefonu, w stylu internetowych trolli. Ale kiedy stajesz w twarz z kimś, kto poniża cię tymi samymi słowami, stają się one dosadne i niekomfortowe. Myślę, że ludzie powinni uświadomić sobie, że to jedno i to samo, te słowa mają tak samo niszczącą moc. Bycie online wcale nie ułatwia radzenia sobie z nimi. Ludzie muszą zdawać sobie sprawę z mocy słów, nawet jeśli chodzi o komentarze zamieszczane w Internecie.
Jeśli chodzi o rozmowę z rodzicami, zawsze wyobrażałem sobie (i planowałem), że Kathy, mama Matta, udzieli nam wywiadu. Jednak jak się okazało, w dzień, który zaplanowaliśmy na kręcenie tego konkretnego fragmentu coś jej wypadło. W związku z tym, zamiast niej, wystąpił tata Matta, Terry, który nigdy wcześniej nie wypowiadał się na temat diagnozy syna… i jak widać na filmie, był fantastyczny, wręcz przyćmił wszystkich! Rok później, kiedy nagrywaliśmy nasz film dokumentalny o Macie dla BBC, jego rodzice dosłownie rywalizowali o to, które z nich lepiej wypadnie na ekranie! To było przezabawne.
„Jego osoba wzbudza we mnie ogromny szacunek.
Wcale nie musiał dzielić się swoją historią ze światem, ale mimo to zdecydował się pomóc innym
i być dla nich światełkiem w tunelu”.
- Twój film odniósł ogromny sukces na całym świecie. Ukazuje lokalną sytuację, a zarazem ma uniwersalny przekaz.
Film był wyświetlany nawet w tak odległych krajach jak Korea czy Brazylia. To niesamowite, że ludzie na całym świecie mogli poznać historię Matta. Uważam, że to lokalna historia, ale naświetlony problem nie jest obcy również w innych częściach świata, a Matt jest tak ciepłą i sympatyczną osobą, że nie sposób go nie lubić. Jego charyzma przebija się do widza przez ekran.
Byłem wniebowzięty tym, że film został tak dobrze odebrany i wyświetlony w tak wielu krajach na tylu festiwalach. Na kilku z nich pojawiliśmy się osobiście. Wraz z Cherrie błyszczęliśmy na czerwonym dywanie w Dinard.
- Irlandia Północna prawnie uznaje małżeństwa tej samej płci od 13 stycznia 2020 roku. Czy sytuacja naprawdę zaczyna zmieniać się na lepsze?
Mamy konserwatywno-chrześcijańską partię polityczną DUP (Demokratyczna Partia Unionistyczna), która jest odpowiedzialna za homofobiczną mowę nienawiści i niestety, ale ma duże poparcie i wchodzi w skład rządu. Jak na ironię, są zwolennikami unii, więc chcą, żeby Irlandia Północna pozostała częścią Wielkiej Brytanii, ale nie chcą tych samych praw co w pozostałych częściach kraju, jeśli chodzi o równość małżeńską i aborcję! Są blokiem politycznym z XVI wieku!
Ale sztuka jest skutecznym narzędziem protestu. Pewna grupa teatralna zwana The Belfast Ensemble, której jednym z głównych członków jest Matt, rok temu zaprezentowała operę Abomination (pl. Obrzydzenie) pod kierunkiem enigmatycznego Conor Mitchell, który to zebrał wszystkie homofobiczne wypowiedzi partii DUP i wplótł je w muzykę, słowo w słowo. I wyszła z tego kombinacja przepięknej muzyki i nienawistnego tekstu, co tylko podkreśliło siłę języka, gdy jest on nieumiejętnie używany przez polityków.
Stworzyłem film dokumentalny na podstawie tej opery. Od pierwszych dni prób w kościele w Belfaście, aż do spektakli w Lyric Theatre, na które wszystkie bilety się wyprzedały. The Guardian napisał pięciogwiazdkową recenzję widowiska i The Observer umieścił je na liście „10 najlepszych wykonań muzyki klasycznej 2019 roku”.
Ale podczas nagrywania wydarzyło się coś absolutnie fantastycznego z perspektywy filmowca, a było to zupełnie przypadkowe. Otóż, gdy byliśmy na półmetku prób do opery, weszły w życie przepisy dotyczące równości małżeńskiej i pod Stormont, siedzibą rządu, miały miejsce zarówno protesty, jak i świętowanie. Tak więc film nie tylko dokumentuje powstanie opery, ale i również historyczny moment zmiany w Irlandii Północnej. W wyniku uchwalenia ustawy o równości małżeńskiej, kiedy nasze widowisko było gotowe, panował nastrój euforii, ale i cień nadziei, że sprawy w Irlandii Północnej zaczynają się zmieniać na lepsze.
- Jak się dzisiaj ma Matthew?
Ostatnie czasy były trudne dla Cherrie Ontop, jej show były odwoływane z powodu restrykcji covidowych. Matt jest wyśmienitym piosenkarzem i artystą, zarówno jako on, jak i w roli Cherry Ontop. Co tydzień występował w klubie kabaretowym w Belfaście, ale niestety wygląda na to, że jeszcze trochę czasu minie zanim powrócą występy na żywo. W międzyczasie Matthew zajmuje się pracą w Belfast Ensemble. Podczas lockdownu nagraliśmy kilka pokazów, które były transmitowane na żywo.
Pomijając kryzys covidowy, wszystko u niego w porządku. Matt jest wzorem do naśladowanie dla wielu osób w Irlandii Północnej. W zeszłym roku wyprodukowaliśmy film dokumentalny pod tytułem Cherrie, Me & HIV, tak więc jego historia jest teraz jeszcze bardziej obecna niż wcześniej.
Jego osoba wzbudza we mnie ogromny szacunek. Wcale nie musiał dzielić się swoją historią ze światem, mógł ją zachować dla siebie, ale mimo to zdecydował się pomóc innym i być dla nich światełkiem w tunelu, co kosztowało go wiele wysiłku. Niestety nie brak nieprzyjemnych ludzi i wszyscy mają telefony z dostępem do Internetu.
- Nad czym teraz pracujesz?
Właśnie skończyliśmy komedię krótkometrażową pod tytułem Gone Viral, do której napisałem scenariusz i którą wyreżyserowałem. Została wyprodukowana przez Raymonda Lau z Green Dragon Media i sfinansowana przez Northern Ireland Screen. Opowiada o mężczyźnie w średnim wieku, zdesperowanym, żeby zyskać popularność w mediach społecznościowych podczas pandemii COVID-19 i izolacji ze swoja żoną w Irlandii Północnej. Napisałem scenariusz podczas pierwszego lockdownu, w okolicach świąt Wielkanocnych i mieliśmy na tyle szczęścia, że zdołaliśmy ją nagrać w przerwach pomiędzy kolejnymi lockdownami. Obecnie pracujemy nad stworzeniem z tego całej serii.
Jestem również w trakcie przygotowania kolejnych projektów, więc mam nadzieję, że świat jak najszybciej wróci do normalności i znowu będzie można nagrywać filmy jak dawniej!
- Co sądzisz o przetłumaczeniu twojego filmu na różne języki?
To wspaniała okazja, żeby dać Cherrie nowe życie. Nasza trasa festiwalowa ograniczała się głównie do regionów anglojęzycznych, tak więc 99 daje nam fantastyczną możliwość, żeby rozpowszechnić historię Matta wśród osób, do których w innym wypadku by ona nie dotarła.
Może znajdzie się ktoś, kto bardzo potrzebuje usłyszeć historię Matthew i w ten sposób odnajdzie promyk nadziei. Z punktu widzenia reżysera to zawsze ważne, żeby twoja praca spotkała się z jak najszerszym odbiorem, dlatego jestem bardzo szczęśliwy, że film będzie przetłumaczony na siedem języków!